حضرت آيت الله العظمي سیّد عبدالحسین موسوی نجفی لاری
آیت الله العظمی سیّد عبدالحسین موسوی نجفی لاری ، فرزند سیّد عبدالله دزفولی نجفی، در سنه 1126 شمسی در عاصمهی نجف اشرف تولد یافتند. محل تحصیلات معظمله منحصر به شهر مقدس نجف اشرف می باشد. در 22 سالگی به درجهی عالی اجتهاد نائل گردید و از سوی اساتید بزرگوار خود آیات عظام سیّد محمّد حسن شیرازی معروف به میرزای شیرازی، شیخ محمّد ایروانی معروف به فاضل ایروانی، شیخ لطف الله مازندرانی، مفتخر به اجازاتی شده که تبیین کنندهی مقام بلند علمی و عملی سیّد است و از دیگر اساتیدشان، آیت الله العظمی شیخ محمّد حسین کاظمینی و آیت الله العظمی آخوند ملاحسین قلی همدانی است. علت مهاجرت ایشان از نجف اشرف به ایران "لار"، چنین است که در سال 1270 شمسی، هیئتی از لار به قصد زیارت عتبات عالیات وارد عراق می شوند. آنها در جستجوی عالمی جهت ادارهی منطقهی فارس بودهاند که به سیّد عبدالحسین برخورد می نمایند. وی در اثر اصرار هیئت لاری و امر استاد خود میرزای شیرازی دعوت آنها را لبیک گفته و عازم آن جا و در همان سال وارد لار می شوند. آیت الله العظمی نجفی به مدت حدود 24 سال در منطقهی لار و جنوب به تبلیغ دین و مبارزه با استبداد و استکبار و...، می پردازد و در سال 1297 شمسی به دلیل هجوم لشکر انگلیس به لار و قتل عدهای از مؤمنین، خانهی ایشان غارت و خودشان در معرض قتل واقع می شوند ایشان به ناچار مجبور به خروج از لار می شوند ابتدا به فیروزآباد و بعد به قیر و کارزین می روند و در آن جا با خواهش و تمنای مردم جهرم که به پیشباز ایشان آمده بودند، رهسپار شهر جهرم می گردند. و حدود 6 سال نیز در جهرم به تبلیغ و...، پرداخته تا بالاخره پس از سالها جهاد و تلاش در تاریخ 151/2/1303 شمسی در جهرم به دیدار حق شتافتند.
بر جنازهی ایشان فرزند ارشدش، آیت الله العظمی سیّد عبدالمحمّد موسوی آیت اللهی نمازگذارده و جنازه به سمت امامزاده فضل بن موسی(ع) تشییع شده و سپس در محلّی که به مقبرهی آقا، شهرت یافته مدفون گردیدند.
در ضمن برخی از کتب و اکثر افراد قدیمی جهرم، حضرت آیت الله العظمی حاج سیّد عبدالحسین را با لقب "حجت الاسلام" نام می برند.
آیت الله العظمی سیّد عبدالمحمّد موسوی آیت اللهی
آیت الله العظمی سیّد عبدالمحمد موسوی آیت اللهی، فرزند آیت الله العظمی سیّد عبدالحسین نجفی لاری ، متولد 1263ش(1303ق) نجف اشرف. دارای تحصیلات عالی حوزوی تا درجه اجتهاد.
تحصیلات ایشان به طور عمده در نزد پدر بزرگوارشان در لار صورت گرفته و سپس در نجف اشرف از محضر آیات عظام ملا محمد کاظم خراسانی ((معروف به آخوند خراسانی )) و سید محمد کاظم طباطبایی یزدی استفاده نموده است. چنانچه پیداست، هر سه بزرگوار اجتهاد ایشان را تصدیق کرده اند. بعد از تحصیلات نجف به لار عزیمت نموده و متعاقب والد خود روانه جهرم می گردد.
آیت الله العظمی سید عبدالمحمد موسوی، پس از فوت پدرش ، در جهرم اقامه جماعت و جمعه و تدریس را به عهده گرفته ولی بعد عده ای از مردم لار از ایشان می خواهند که به لار بروند و جای خالی پدر را پر کنند و بالاخره به لار می روند. وی پس از فوت پدرشان به عنوان مرجع تقلید، مرجعیّت مردم منطقه را به عهده می گیرند. در سال 1308 شمسی، بر اثر مخالفت با رضا خان و صدور بعضی فتاوا از ایشان، معظمله را در لار دستگیر و به شیراز تبعید کردند و بعد تا پایان عمر، در آنجا به صورت عزلت و انزوا و خانه نشینی به سر بردند.
از جمله شاگردان برجستهی ایشان، برادران گرامیشان مرحومان حضرتین آیتین سیّد علی اکبر آیت اللهی و سیّد علی اصغر موسوی رکنی بودهاند و به یقین، فرزندان ایشان که همگی روحانی بودهاند از ایشان بهرهمندیهایی داشتهاند.
نامبرده، سرانجام در تاریخ 8/8/1352 شمسی(1393ق) در شیراز به جوار رحمت الهی پیوسته و بعد از اقامهی نماز بر پیکر پاکش، توسط آیت الله العظمی شیخ بهاء الدین محلّاتی شیرازی، به جهرم انتقال و بعد از تشییع در جهرم، در مقبرهی آقا مدفون گردیدند.
اثر
حاشیه بر رسالهی شریفهی "ذخیرة العباد لیوم المعاد"، جلد اول که به صورت سؤال و جواب است و پاورقی آن مطابق، با فتوای آیت الله العظمی سیّد عبدالمحمد موسوی آیت اللهی می باشد. یک نمونه از این کتاب که موجود می باشد، بدون ذکر سال چاپ، دفعات چاپ را دو مرتبه دانسته، که یک مرتبه از دفعات چاپ آن، سال 1326 شمسی بوده است.
برخی آثار چاپ نشدهای که از ایشان به یادگار مانده است
1. "حاشیه بر کتاب وافی و شرح لغات مشکلهی آن" اثر ملامحسن فیض کاشانی.
2. "حاشیه بر تفسیر صافی" اثر ملامحسن فیض کاشانی.
3. "حاشیه و شرح بر خلاصه الحساب شیخ بهایی"، این کتاب یکی از کتب معتبر در علم ریاضی قدیم بوده است.
4. "شرح استدلالی بر عروة الوثقی".
5. "حاشیه بر خلاصهی علامه در رجال" اثر علامه حلّی.
6. "حاشیه بر رسائل مرحوم شیخ انصاری".
7. "حاشیه بر کتب ادبیّه مغنی، سیوطی، شرح نظام و ...".
8. "شرح بر دیوان شیخ کاظم اُزری".
9. "شرح استدلالی بر قسمتی از شرح لمعه".
قابل ذکر است که آیت الله کریمی جهرمی، مجموعهای دربارهی شخصیت ایشان نگاشتهاند که امیدواریم به زیور طبع آراسته گردد.
آیت الله سیّد احمد واحدی
آیت الله سیّد احمد واحدی، فرزند سیّد محمّد، متولد 1311 جهرم. دارای تحصیلات عالی حوزوی تا سر حد اجتهاد در شهرهای جهرم و قم. از جمله اساتید ایشان در جهرم آیت الله حقشناس و حجج اسلام میزا محمّد نمازی و سیّد محمّد احمدی بودهاند و از جملهی اساتیدشان در قم آیات میرزا هاشم آملی، شیخ عباسعلی شاهرودی، علامه طباطبایی و آیات عظام بروجردی و شریعتمداری را می توان نام برد.
وی از سال 1334، جهت ادامهی تحصیلات از جهرم به قم رفتند و ساکن آنجا شدند. معظمله از واعظین و سخنوران خبره بوده که در شهرهای مختلف ایران اسلامی، به تبلیغ می پرداختند سفرهایی هم به کشورهای لبنان و سوریه داشته و از سال 1353، بنا به دعوت عدهای از طلاب افغانی و پاکستانی ساکن در زینبیه به سوریه رفته و ساکن آنجا گشتهاند و تولیت حرمهای مطهر حضرت زینب و حضرت رقیه C را عهدهدار و امام جماعت صحن مطهر حضرت زینب h می باشند. معظمله همچنین در آنجا، اقدام به تأسیس حسینیه و درمانگاخ "الزهراء الخیری" و حوزهی علمیّه کردند که اکنون حدود 1200 طلبه با تابعیتهای مختلف در آن حوزه مشغول تحصیل می باشند.
آیت الله ابوالقاسم محجوب جهرمی
آیت الله شیخ ابوالقاسم محجوب جهرمی، فرزند حاج محمد جعفر، متولد 1305 جهرم. دارای تحصیلات عالی حوزوی تا درجهی رفیع اجتهاد، در شهرهای جهرم، شیراز و قم. وی دروس اولیهی کتاب جامع المقدمات را نزد پدر خویش فرا گرفته و از روحانیّون و اساتید مدرسهی علمیّهی زمانیّهی جهرم استفاده نموده و بهرههایی هم از آیت الله حقشناس داشتهاند. از اساتید ایشان در شیراز، آیات سیّد نور الدین حسینی هاشمی ، شیخ ابوالحسن حدایق، سیّد محمد باقر آیت اللهی شیرازی(حاج عالم) و در قم آیات عظام بروجردی، امام خمینی، گلپایگانی، اراکی و علامه طباطبایی بودهاند.