برگرفته از خطبه اول نماز جمعه ۱۹ فروردین ماه ۱۴۰۱جهرم، به امامت حجت الاسلام والمسلمین دکترمدبر
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ آل عمران 102»
خداوند متعال در قرآن کریم بیش از ۲۰۰ بار با بیانات مختلف بندگان را به رعایت تقوی فراخوانده است.
از بعضی آیات قرآن چنین برمیآید که تقوی، دارای مراتبی چون تقوی عام، تقوی خاص و تقوی خاصالخاص است و در این آیه شریفه دو قله را به ما توصیه فرموده است:
یکی حق و مقام تقوی که همان نهایت و اوج تقوای ناب و حقیقی است
و دیگری تسلیم محض خداوند متعال بودن است که با نهایت تلاش با این حالت جهان را ترک کنیم.
البته حقیقت این است که برای بسیاری از ما دستیابی به این قلهها آسان نیست چون رسیدن به قله تسلیم محض و کسب مقام رضای خداوند متعال که همان ادا کردن حق تقواست کار آسانی نیست.
امام امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه فرمودند که «مَنْ طَلَبَ شَیْئاً نَالَهُ أَوْ بَعْضَهُ» کسی که عزمی جزم برای رسیدن به هدفی دارد یا به خود هدف یا به بعضی از آن دست پیدا میکند. مانند کسی که همت و اراده میکند قله یک کوه را فتح کند بالاخره یا قله یا مقداری پایینتر را فتح می کند اما اگر همت بلندی نداشته باشد به احتمال زیاد فاتح چنین چیزی نخواهد بود.
حقیقت تقوی آن گونه که پیامبر (ص) و امام صادق (ع) نقل کردهاند این است که انسان در زندگی طاعتی بدون معصیت و بدون نسیان و با شکرگذاری نعمتها داشته باشد. بعضی هم گفتهاند که حق تقوی این است که انسان علاوه بر انجام واجبات و اجتناب از گناهان با احتمال عقلایی از مشتبهات هم دوری کند. مانند پول و درآمد و لقمهای که ممکن است مشکل داشته باشد که این همان رعایت شدت تقواست.
ماه مبارک رمضان است و خدای متعال میفرماید من روزه را بر شما واجب و لازم کرد تا در زمره متقیان قرار بگیرید.«كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ بقره 183» به نظر میرسد منظور تقوای معمولی نیست که این تقوای ابتدایی را همه روزه داران و مومنان دارند وگرنه روزه نمیگرفتند. پس روزه، شما را به آن حق و اوج تقوی نزدیک میکند.
اگر به دنبال فلسفه و حکمت روزه میگردیم باید آن را در همین آیه دنبال کنیم و ماه مبارک رمضان ماه این چیزهاست. درست است که روزه فوایدی برای جسم ما دارد اما فلسفه اصلی آن پاکسازی بدن نیست که بعضی در آن تشکیک کنند. روزه برای تمرین و ذخیره کردن تقوی و تلاش برای کسب معرفت و تقرب الیالله است تا در یازده ماه بعدی از آن استفاده کنیم. مانندگوشی تلفن همراه که اگر شارژ نشود در بین راه به مشکل برمیخوریم. پس کسانی که از معنویت و نورانیت ماه مبارک رمضان استفاده نمیکنند به احتمال زیاد در بین سال کم میآورند.
چه زمانی میتوانیم حق تقوا را نسبت به خداوند متعال داشته باشیم و از وسوسه و گناهان و لغزش در امان باشیم؟ آن گاه که با مطالعه آیات الهی با انواع گوناگونش نسبت به عظمت، علم، رحمت، احاطه، قدرت و حکمت خدای متعال معرفت و شناخت پیدا کنیم و از او پروا داشته باشیم وگرنه فردی که خدا را کسی میداند که کمی بیشتر از آدمها قدرت دارد دلیلی نمیبیند که از خدا بترسد، لذا این ماه را باید قدر دانست و با مطالعه و تدبر و تفکر در آیات تکوینی و تدوینی و آفاقی و انفسی به شناخت واقعی برسیم ، «سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ فصلت 53» چرا که اگرمعرفت نباشد اعتقاد هم نمیآید واگر اعتقاد نباشد اخلاق و تقوا هم نیست. چنین است که خداوند متعال حق تقوا و تسلیم محض بودن را به عنوان دو هدف بلند و دوقله در زندگی به ما نشان داده که باید به دنبال آن باشیم.
چه کسی میتواند تسلیم محض خداوند متعال باشد؟ آن کسی که علم، قدرت، رحمت، عدل و از همه مهمتر حکمت خدای متعال را شناخته باشد، آنگاه میتواند تسلیم محض باشد و بگوید:
یکی درد و یکی درمان پسندد --- یکی وصل و یکی هجران پسندد
من از درمان و درد و وصل و هجران--- پسندم آنچه را جانان پسندد
خدای متعال فرموده است که من صلاح بنده هایم را بهتر و بیشتر از خودشان میدانم. بعضی اگر پولدار شوند خودشان را گم میکنند و گاهی با عجله از راه حرام پول زیادی به دست میآورند و بعضی دیگر اگر مریض شوند ایمان خود را از دست میدهند پس کاری میکنم که چنین نشود.
پس تسلیم محض خداوند متعال بودن یعنی این که هر کاری گفت بگوییم چشم «اَلعَبدُ كَالمَيِّتِ بَينَ يَدَيِ الغَسّال» چون او صلاح ما را بهتر میداند، او آفریدگار ماست و نقاط ضعف و قوت و ظرفیت و فعل و آینده و مصلحت ما را میداند.