برگرفته از خطبه اول نماز جمعه جهرم در ۶ اسفند ماه ۱۴۰۰ به امامت حجت الاسلام و المسلمین دکتر مدبر
…. وَعَلى مَشايِخِنا بِالْوَقارِ وَالسَّكينَةِ…. وَعَلَى‌الشَّبابِ بِالاِنابَةِ وَالتَّوْبَةِ…
امام زمان (عج) در فراز هفدهم و هجدهم برای بزرگسالان و جوانان دعا فرموده‌اند وتمام کسانی که متدین و مکلف هستند در یکی از این دوگروه قرارمی‌گیرند که یا در سن جوانی و نوجوانی هستند و یا سالمند شده‌اند.
در فرهنگ دینی ما با بیانات مختلف آمده که بزرگسالان را احترام نموده و بزرگ بدارید:
«وَقِّرُوا كِبارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَكُمْ»
انس‌بن‌مالک می‌گوید با جمعی از یاران در خدمت پیامبر (ص) بودیم که پیرمردی کهنسال وارد جلسه شد و عرض حاجتی داشت.
حضرت مشاهده کردند که اصحاب او را زیاد تحویل نگرفتند لذا فرمودند:
« لَيسَ مِنّا مَن لَم يُوَقِّر كَبيرَنا، ولَم يَرحَم صَغيرَنا»
کسانی که سالمندان را احترام نکرده و بزرگ ندارند و بچه‌ها را مورد ملاطفت و مهر خودشان قرار ندهند و به آنها رحم نکنند از ما مسلمانها نیستند.
در این دعای شریف از بین این دوگروه، سالمندان مقدم شده‌اند و این برای ما درس است که حتی در دعاکردن هم باید احترام بزرگسالان را نگه داریم.
البته بارها عرض شد که بزرگان دین فرموده‌اند هیچگاه به دعا بسنده نکنید. دعا لازم هست اما کافی نیست و برای تحقق دعا، تلاش هم لازم است.
این ضرب‌المثل ما فارسی زبانان بسیار زیباست که« از تو حرکت از خدا برکت» و برکت همان دعاست اما باید حرکت کرد.
امام زمان(عج) برای مسلمانان و شیعیان پا به سن گذاشته دو ویژگی «وقار» و «سکینه» درخواست کرده‌اند. وقار بیشتر به مسائل ظاهری و آسایش برمی‌گردد و سکینه به آرامش اشاره دارد، یعنی انسانها وقتی به سن پیری می‌رسند به آسایش و آرامش نیاز دارند و باید برای تحقق این دو ویژگی دعا کرد. به هرحال جامعه در برابر سالمندان و بازنشستگانش وظیفه دارد.
امام امیرالمومنین(ع) با جمعی از یاران از جایی عبور می‌کردند. پیرمرد فرتوت و نابینایی را دیدند که مشغول گدایی بود، فرمودند: «ما هذا» یعنی این چه وضعی است؟ از این که او چه کسی است و با بیان «من هذا» سوال نکردند بلکه با اعتراض فرمودند چرا پیرمردی در حکومت اسلامی باید کارش به گدایی بکشد؟ بعضی از یاران عرض کردند او مسیحی است. حضرت فرمودند بالاخره یک شهروند و تحت حکومت اسلامی است.
«اسْتَعْمَلْتُمُوهُ حَتَّى إِذَا كَبِرَ وَ عَجَزَ مَنَعْتُمُوهُأ، انفِقُوا عَلَيهِ مِن بَيتِ المالِ »
این شخص تا جوان بود جامعه از او کار کشید اکنون که از کار افتاده باید به گدایی بیفتد؟ از بیت‌المال برایش مقرری قرار دهید تا مجبور به گدایی نباشد. بنابراین سالمندان و بازنشستگان در اواخر عمر باید از آسایش و امنیت و آرامش برخوردار باشند.
حکایت ما انسانها بی‌شباهت به رودخانه نیست که با آب شدن برف‌ها از بالای کوهها و یا با جمع شدن قطرات باران ابتدا به صورت جویبار به حرکت می‌افتد، سپس تبدیل به جوی بزرگ و رودخانه می‌شود و در مسیر خود فراز و نشیب‌ها دارد و با عوامل زیادی دست و پنجه نرم می‌کند و گاهی موانعی را در دل خود هضم می‌کند و اگر به کوه و یا صخره بزرگی برخورد کند آن را دور می‌زند تا به نزدیک دریا برسد و در این مسیر گاهی کدر و گاهی شفاف می‌شود، گاهی سریع و گاهی کند حرکت می‌کند.
ما انسانها هم در دوره جوانی این گونه هستیم اما در دوران کهولت احتیاج به آسایش و آرامش داریم همان‌گونه که رودخانه وقتی به دریا نزدیک می‌شود با حجم زیادی از آب، آرام، متین و سنگین حرکت می‌کند و بالاخره به دریا وصل می‌شود و آرام می‌گیرد. پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها اکنون نیاز به آسایش و آرامش دارند و جامعه و حکومت، خصوصا خانواده‌ها باید این فرصت را برای آنها فراهم کنند تا با نگاهی به کل زندگی، خود را برای آن سفر بی‌بازگشت آماده نمایند.
متاسفانه سبک زندگی امروزه و گرفتاری فرزندان به گونه‌ای است که سالمندان در این دوران کهنسالی باید بار نگهداری و تربیت نوه‌ها را به دوش بکشند و این همان چیزی است که پیامبر عزیزمان فرمودند و مباد که شامل این فرمایش گردیم.
امام زمان (عج) برای جوانان هم دعا فرمودند که خدای متعال به این گروه توفیق «انابه» و «توبه» عنایت فرماید.
در روایات آمده که هیچ کس نزد خداوند متعال محبوب‌تر از جوان تائب نیست. گویی در دوره جوانی لغزش و دسته گل به آب دادن و اشتباه و احیاناً گناه و امثال آن برای انسان که ممکن‌الخطاست یک چیز طبیعی است. بالاخره برای جوان غیر معصوم لغزش وجود دارد و هیچ کس مصون نیست اما مهم این است که جوان اهل توبه و انابه باشد آن هم در اوضاع و احوال کنونی که با گذشته خیلی فرق می‌کند.
کسانی که همسن و سال بنده هستند در عنفوان نوجوانی و جوانی با انقلاب و جنگ و جبهه و شهادت و جهاد و معنویت‌های اول انقلاب روبرو شدند و حقیقتا پاک بودن در آن موقعیت‌ها خیلی هنر نبود. این که اکنون جوانی اهل نماز باشد و خود را آلوده نکند بسیار مهم است.
در جوانی پاک بودن شیوه پیغمبری است --- ورنه هر گبری به پیری می‌شود پرهیزگار
شاعر خوش ذوقی هم گفته:
در «اینستا» پاک بودن شیوه پیغمبری است --- ورنه هر گبری به «ایتا» می‌شود پرهیزگار
بنابراین برای جوان، مقداری لغزش تقریبا طبیعی است و مهم این است که برای جبران آن لغزش چه کاری انجام شود؟ خوشا به حال آن جوانی که اگر گناهی کرد زود پشیمان می‌شود.
«انابه» یعنی بازگشت از غیرخدا بسوی خدا اما «توبه» یعنی بازگشت از گناه بسوی خدا، پس انابه خیلی مهمتر است.
فرق است بین کسی که سعی می‌کند فقط از وسوسه و گناه به سوی خدا بازگردد تا این که بگوید من اصلا از هرکسی و از هرچیزی غیرخدا ملولم و دائم به سوی خدا توجه دارم.
به هرحال توبه و انابه برای جوان ضروری و مهم وتوقع امام زمان (عج) هم از جوانان امت همین است که اگر احیاناً لغزشی پیدا کردند فورا بسوی خدا برگردند و بدا به حال آن جوانی که گناه بکند و به آن افتخار نماید و بدتر آن که انسانی در پیری هم از لغزش‌های دوره جوانی پشیمان نباشد.