برگرفته از خطبه اول نماز جمعه جهرم مورخ 1-11-1400
..... وَاسْدُدْ اَسْماعَنا عَنِاللَّغْوِ وَالْغِيبَةِ.....
در فراز یازدهم دعای امام عصر(عج)، از خداوند متعال طلب میکنیم که گوشهای ما را بر لغو و غیبت ببندد. ما در مکالمات، حرف (غ) در کلمه غیبت را فتحه میدهیم و اشکالی هم ندارد چون این واژه جزو زبان فارسی نیست. مرحوم حضرت امام (رض) هم در اوایل دوران دفاع مقدس کلمه جِبهه را جَبهه تلفظ میکردند.
لغو یعنی بی فایده و بیهوده و انواعی مانند افکار لغو، گفتار لغو، رفتار لغو و اشیاء لغو داریم. در اینجا هم از خدای متعال میخواهیم به ما کمک بدهد که بتوانیم گوشمان را بر حرفهای بیهوده که فقط تضییع وقت و اتلاف عمر است ببندیم وآن را وقف سخنان سودمند و مفید کنیم که دردی از دنیا و آخرتمان را درمان کند. پس سخنان لغو یعنی حرفهای بیهودهای که دردی از دنیا و آخرت دوا نمیکند.
خداوند متعال در قرآن کریم هم فرموده یکی از ویژگیهای مومنان این است که
«والذین هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ 3مومنون»
یعنی ازچیزهای لغو و بیهوده اعراض میکنند و آنقدر همت بلندی دارند که میگویند وقت و عمر عزیزتر از آن است که صرف مجالس و حرفهای خام و بیهوده گردد. مومن حساب میکند که این طلای نقد و این عمر گرانبها را در قبال چه چیزی باید صرف کند که فایده بخش باشد؟ و با این هزینه کردن سرمایه عمر و جوانی که از دست میرود چه چیزی حاصل میشود؟ هزینه که فقط در مسایل اقتصادی و تجاری و سیاسی نیست بلکه ما در طول عمر هزینههای اخلاقی هم داریم و باید متوجه باشیم که خدای متعال فرموده:
«ما یلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَیهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ ق ۱۸»
پس باید بدانیم نامه اعمال خود را با چه چیزهایی پر میکنیم! در روایات داریم که آن دو فرشته موکل، ناله مریض را هم ثبت میکنند و مومن با خود میگوید در نامه اعمال که سرمایه و سرنوشت در قیامت است باید حرفهایی از جنس نور و عقلانیت ثبت شود که آنجا به درد بخورد پس خداوندا دریچه گوش مرا بر روی حرفهای لغو و بیهوده ببند. درحقیقت این حواس، دریچههایی بهسوی روح و شخصیت ما هستند و شاید بتوان گفت این حواس پنج شش گانه مانند مدادرنگهایی هستند که ما بوسیله آنها عکس حقیقی و واقعی شخصیتمان را نقاشی میکنیم.
و اما اگر بخواهیم تعریف جامعی از غیبت داشته باشیم باید حدود ده قید به آن بزنیم که فرصت لازم وجود ندارد. وجود شریف حضرت ختمی مرتبت محمدبن عبدالله (ص) در حدیث زیبایی به صورت ساده و همه فهم غیبت را معرفی فرمودهاند که هر سخنی که در غیاب فردی گفته شود که اگر بشنود ناراحت میشود غیبت به شمار میرود. البته خدای متعال در قرآن و بزرگان دین در روایات، بدی و زشتی این کار را به ما گوشزد کردهاند اما متاسفانه بسیاری از ما کم و بیش آلوده به این رذیله و گناه هستیم و باید با دعا و مراقبت، این بدی را از زندگی و وجود خود پاک کنیم.
فرمودهاند: غیبت اشدّ از زناست و یا
« وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ 12حجرات »
غیبت مردارخواری است چون آن کسی که حضور ندارد مثل انسان مردهای است که نمیتواند از خودش دفاع کند. اگر انسان زنده باشد و بخشی از بدنش ضربه ببیند به مرور ترمیم میشود اما جسد انسان مرده قابل ترمیم نیست لذا غیبت برادر یا خواهر مسلمان و لطمه به آبروی انسانها قابل جبران نیست. ائمه بزرگوار ما فرمودهاند غیبت خوراک سگهای جهنم است و بزرگی فرموده است شخصی که به این رذیله غیبت که همان مردارخواری است عادت کند تبدیل به سگ میشود. البته کسی که مانند سگهای هار حیثیت و آبروی دیگران را میدرد در قیامت به صورت سگ محشور خواهد شد و خوراکش همین غیبت است. بزرگان دین برای تبیین حقیقت این گناه چیزی فروگذار نکرده و فرمودهاند نماز و روزه کسی که غیبت دیگران میکند تا چهل شبانه روز قبول نمیشود و یا غیبت کننده اگر توبه هم بکند در روز قیامت آخرین کسی است که به بهشت راه پیدا میکند و اگر توبه نکند اولین کسی است که به جهنم روانه میشود و یا « الْغِيبَةُ جُهْدُ الْعَاجِزِ » غیبت ویژگی آدمهای بیعرضه و ترسوست و انسان شجاع حرف خود را رو در رو بیان میکند. غیبت هم حقالله است که اگر مرتکب آن شویم دستور خدای متعال را زیر پا گذاشتهایم و هم حقالناس است که حقوق دیگری را ضایع کردهایم.
و اما غیبت کننده برای رهایی چه کاری باید انجام دهد؟ فرمودهاند در سه صورت باید برای غیبت شونده دعا کرد. ابتدا این دعای مأثور که در تفاسیر آمده که در قنوت نماز خوانده میشود
«اللهُمَ صَلِ عَلی مُحَمدٍ وَ آلِ مُحَمد وَاغفِر لِمَن اِغتَبتُهُ او سَمِعتُ غیبتَه»
طلب غفران برای کسانی که از ابتدای تکلیف از آنها غیبت کردهایم و خیرات برای کسانی که مورد غیبت ما قرار گرفته و از دنیا رفتهاند وبرای غیبتی که به گوشمان خورده و آن را گوش دادهایم. دوم دعا و نماز و صدقه و خیرات برای کسانی که از دنیا نرفتهاند ولی به آنها دسترسی نداریم. و دسته سوم کسانی که زنده هستند و به آنها هم دسترسی داریم اما اگر به آنها بگوییم ناراحت میشوند که اگر چنین کنیم مرتکب گناه دیگری میشویم، دراینجا هم فرمودهاند که دعا کنید و خیرات بدهید و این تنها کاریست که از دست انسان برمیآید هرچند انسانهای بزرگواری هم هستند که ناراحت نمیشوند وباید حضوراً از آنان طلب حلیت کرد. به هر حال باید همان گونه که در این دعای شریف آمده با یک سد محکم جلوی این رذیله غیبت را بگیریم که اگر زبان و گوش ما آلوده شد توبه و درمان و جبرانش بسیار سخت و دشوار و گاهی محال میشود.