برگرفته از خطبه اول نماز جمعه جهرم مورخ 1400/04/25
« وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى بقره197»
مرحوم شیخ حرّ عاملی صاحب کتاب مشهور «وسائل الشیعه» از جمله عالمانی است که احادیث قدسی یعنی سخنانی از خداوند متعال که در قرآن کریم نیامده را در کتابی بنام « ألجَواهرُ السَّنیَّة فی الأحادیث القُدسیَّة » جمع‌آوری نموده است. فراز اول این حدیث شریف که فرازهای متعدد دارد از این کتاب تقدیم می‌کنیم اما قبل از آن توجه داشته باشیم که سخن سخنِ کسی است که ما را آفریده و نیازهای آینده و حال ما را می‌داند. حقیقت این است که ما در هر سن و موقعیتی در این دنیا باشیم شدیدا به موعظه نیازمندیم، آن هم موعظه‌های آفریدگار و یگانه طبیبی که درد ما را می‌داند و به درمانش به خوبی آگاه است. در هر حال خداوند متعال در ابتدای این حدیث شریف با عبارت « یَابْن َآدَمَ! » ما را مورد خطاب قرار داده چرا که همگان فرزندان آدم و حوا هستیم وروی سخن به همه انسانها و همین 7-8 میلیارد نفری است که الان در این کره خاکی اعم از زن و مرد، کوچک و بزرگ، فقیر و غنی، عام و خاص و از هر نژادی و در هر موقعیتی، چه حاکم چه محکوم چه عالم و چه غیر عالم می‌فرماید: « أكْثِرْ مِنَ الزّادِ، فَإِنَّ الطَّریقَ بَعیدٌ بَعیدٌ» تا زنده‌اید به فکر جمع آوری زاد و توشه باشید. «زاد» همان توشه مسافر است. از این سخن می‌فهمیم که ما همه مسافریم و این مسافرت شروع شده نه این که در آینده یعنی موقعی که از این دنیا رخت بر بستیم شروع شود، نه! الان و در حال حاضر همه ما مسافریم. امام علی (ع) می‌فرمایند « أَهْلُ الدُّنْيَا كَرَكْبٍ يُسَارُ بِهِمْ وَ هُمْ نِيَامٌ. » کسانی که در دنیا زندگی می‌کنند مسافران کاروانی هستند که آنها را می‌برند اما متاسفانه در خوابند.
ما انسانها نمی‌توانیم روی تمام آن چیزهایی که در دنیا در اختیار داریم به عنوان زاد وتوشه حساب باز کنیم. زیرا سرمایه‌ها دوگونه یعنی گذاشتنی و برداشتنی هستند پس بعضی از دارایی‌ها و سرمایه‌ها را نمی‌شود با خود برد. یکی از علما در اواخر عمر شعری از وضعیت خود سروده که:
افسوس‌که این‌جهان‌همه‌باختنی است بشناختنی‌ها همه نشناختنی است
بگــذاشته‌ام هرآنــچه باید برداشت برداشته‌ام هرآنچه بگذاشتنی است
نکند عمرمان صرف سرمایه‌هایی مانند پول و خانه و باغ و ماشین بشود که باید بگذاریم و برویم. زاد و توشه یعنی آن سرمایه‌هایی که می‌توانیم با خود ببریم پس به فکر آن سرمایه‌ها باشیم. خداوند متعال هم فرمودند: « أكْثِرْ مِنَ الزّادِ» یعنی قانع نباشید که بار خودمان را بستیم و بس است! نخیر! چون « فَإِنَّ الطَّریقَ بَعیدٌ بَعیدٌ » مسافرت طولانی است. این را خداوند متعال که خالق عوالم هستی است می‌فرماید که نهایت این راهی که شروع کردید به سرنوشت ابدی یعنی بهشت یا جهنم منتهی می‌شود که «فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سنه » روزی که به اندازه 50 هزارسال طول می‌کشد. قیامت 50 موقف دارد که هرکدام به اندازه هزارسال به حساب این دنیا طول می‌کشد. ما برزخی در پیش داریم که آن هم خدا می‌داند چقدر طولانی است، پس خطر نزدیک است به فکر زاد و توشه باشیم.
یکی از خیّرین بزرگوار شهرمان در زمان حیات فرموده بود قیامت 50 موقف دارد من سعی کردم که برای هر موقفی یک کار خیری کرده باشم که آنجا به دردم بخورد. خوشا به‌حال چنین افرادی که خداوند متعال به آنها هم ثروت و هم معرفت داده که می‌فهمند راه چقدر دراز و طولانی است که خدای متعال دوبار فرموده‌اند «بعیدٌ بعید».
و اما سرمایه‌هایی که می‌شود به‌عنوان زاد و توشه روی آنها حساب باز کرد چیست؟ اول عمل صالح که همراه با حسن فعلی و فاعلی باشد. یعنی کار خیری که با نیت خدایی انجام شده باشد نه برای دیدن و جلب توجه و تعریف دیگران و نه برای اینکه نامی از ما بماند. اکنون ای خواهر و ای برادر! ما چند کار خیر با نیت خدایی انجام داده‌ایم؟ و چقدر از عبادت و نمازها و روزه‌هایمان همراه با این معرفت بوده که بتوانیم به عنوان زاد و توشه با خود ببریم؟
گوهر معرفت اندوز که با خود ببری که نصیب دگران است نصاب زر و سیم
و اما خدای متعال می‌فرماید بهترین سرمایه برداشتنی و باخود بردنی تقواست، « فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى» پس به فکر تقوا باشیم که از مقوله معنویت و ایمان است و با روح و جان ما بیشتر سروکار دارد که چه اندازه ایمان داریم و خداشناسیم و از او می‌ترسیم؟ مولایمان امیرالمومنین (ع) در برگشت از جنگ صفین وقتی با لشکریان به قبرستان کوفه نزدیک شدند ایستادند و با اهل قبور شروع به صحبت کردند و از وضع دنیا گفتند که بعد از شما همسران و بچه‌ها و خانه ،اموال و دارایی شما این گونه شد اکنون شما از وضع خود به ما خبر دهید. سپس به یاران رو نموده و فرمودند اگر اینها اجازه داشتند اعلام می‌کردند که ای آدم‌هایی که زنده هستید « تَزَوَّدوا فَاِنَّ خَیرَ الزّادِ التَّقوی » به فکر تقوا باشید، معرفت خود را نسبت به خدا زیاد کنید و با خداترسی بر ایمان خود بیفزایید.
«زهری» می‌گوید امام سجاد(ع) را نیمه‌های شب با کوله بار سنگینی بر دوش دیدم که به جایی می‌رفت عرض کردم اجازه بدهید به شما کمک بدهم. فرمودند: نه، اینها زادوتوشه است، من مسافرم و می‌خواهم خودم آن را به دوش بکشم. چند روز بعد حضرت را داخل شهر مدینه دیدم و عرض کردم یابن رسول‌الله مگر به مسافرت نرفتید؟ فرمودند: منظورم سفر آخرت بود و آن آذوقه‌ها را به نیت آن سفر که در پیش دارم به طرف خانه‌های نیازمندان حمل می‌کردم.
پس ای مسافران زادوتوشه بردارید که هرچه مسافرت طولانی‌تر باشد زادوتوشه بیشتری لازم است. شما عزیزان اگرقصد زیارت حضرت فضل بن موسی بن جعفر(ع) در شهر خودمان داشته باشید چقدر پول لازم دارید؟ حال اگر این مسافرت به مقصد مشهد مقدس یا مکه مکرمه باشد چه اندازه زاد و توشه می‌خواهد؟ اکنون بنگریم به آن سفری که روزش 50 هزار سال است! چقدر باید سرمایه با خودمان داشته باشیم؟ فرموده‌اند اگر به اندازه 70 پیغمبر زادوتوشه جمع کرده باشید بازهم درقیامت نیازمند لطف و عنایت خداوند متعال هستید.
امیدواریم خدای متعال به بنده و شما خواهران و برادران بزرگوار توفیق بدهد که مقداری به آن سرمایه‌هایی که می‌توانیم با خودمان ببریم فکر کنیم و روی آنها متمرکز شویم تا انشاالله وقتی از این جهان رخت برمی‌بندیم بتوانیم چیزهایی با خودمان ببریم و بدانیم که سرآمد همه سرمایه‌های برداشتنی و باخود بردنی تقواست.