برگرفته از خطبه اول نماز جمعه جهرم مورخ 1400/4/11

 « وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ، حج32 »

خداوند متعال در قرآن کریم از «تقوای دل» بندگان یاد می‌کند که نقطه مقابلش تقوای اعضا و جوارح و تن است. ما انسانها گاهی تلاش می‌کنیم که با اعضا و جوارح که در واقع نعمت‌ها و امانت‌های خداوند متعال هستند گناهی انجام ندهیم و آنها را پاک نگه داریم. یعنی پاک دست، پاک چشم، پاک گوش و پاک دامن باشیم، همه اینها خوب و درجه‌ای از تقواست و کسی که این‌گونه زندگی کند جایگاهش بهشت است و جزو متقین است اما مهمتر از پاک بودن تن و اعضا و جوارح، پاک بودن دل، درون، نیت و سریرت است که آنجا کانون و سرچشمه است.  انسانی که سعی می‌کند از دل خود مراقبت کند، مانند کسی است که بیشتر همّ و غمش پاک نگه داشتن مخزن آب شرب است که آلودگی به آن راه پیدا نکند زیرا می‌داند که اگر آنجا پاک باشد مجاری بعد از آن مخزن به احتمال زیاد مشکلی پیدا نمی‌کنند. «قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلى‌ شاكِلَتِهِ » مهم شاکله وجودی انسان و به تعبیر امام صادق (ع) نیت و درون و دل است. به قول عرب‌ها «کُلُّ اِناءِ یَتَرَشَّحُ بِما فیه» ازهر ظرفی آن چیزی بیرون می‌آید که در آن هست، به‌قول باباافضل‌الدین کاشانی:

گر دایره کوزه ز گوهر سازند                از کوزه برون همان تراود که در اوست

درون کوزه دل ما هم اگر پاک باشد، رفتارهای چشم و گوش و اعضا و جوارح  پاک خواهند بود و اگر آلوده باشد آنها هم آلوده خواهند بود« کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد» هیچگاه از درون دل غمگین شعرهای نغز و بانشاط بیرون نمی‌آید. خلاصه این که درون، مهمتر از بیرون است و خدای متعال در این آیه شریفه می‌فرماید: بدانید که تقوای دل که مهمتر از تقوای تن است دارای علامتی است که همان تعظیم شعائر الهی است. اگر می‌خواهید بدانید تقوای دل دارید یانه، ببینید موضع‌تان نسبت به شعائر الهی چیست. شعائر الهی پرچم‌های دین هستند که خدای متعال آنها را بزرگ داشته و از ما خواسته که ما هم آنها را بزرگ بداریم و برایشان احترام قائل باشیم و اهمیت و تقدسشان را حفظ کنیم وهرگز سبک نشماریم.

نماز جزء شعائر و رکن دین ماست، آیا آن را بزرگ می‌داریم و برایش اهمیت قائل هستیم؟ اذان جزء شعائر و پرچم دین ماست و ما مسلمانها را با آن می‌شناسند که با کمال تاسف در بعضی از شهرها خصوصا شهرهای بزرگ صدای اذان صبح به گوش نمی‌رسد. رضوان خدا بر مرحوم نواب صفوی که به یارانش دستور داده بود که هرجای مملکت هستند در سه وقت اذان بگویند و در شهر خودمان هم مومنینی داشتیم که گاهی در خیابان شروع به اذان گفتن می‌کردند. آیا در ماه مبارک رمضان به روزه اهمیت می‌دهیم و یا خدای ناکرده آن راسبک می‌شماریم؟  آیا به قرآن اهمیت می‌دهیم؟ «وَ لَقَدْ آتَیناک سَبْعاً مِنَ الْمَثانی وَ الْقُرْآنَ الْعَظیمَ » آن‌گونه که خدای متعال کتابش را با عظمت یاد کرده است؟ آیا به حجاب که شعار و پرچم دین ماست و در دنیای فعلی یکی از راههای شناخت مسلمانها همین حجاب زنان است اهمیت می‌دهیم؟ خانم‌های محترم اگر می‌خواهند بدانند تقوای دل دارند باید به حجاب و چادرشان که یادگار چادر خاکی حضرت زهرای اطهر (س) است بنگرند که تا چه اندازه به آن اهمیت می‌دهند؟ تقوای دل مردمان هر شهر و کشوری از نوع حجابشان مشخص می‌شود.

پس همگان بدانیم که خدای متعال هر روز تقوای دل ما را با میزان اهمیت دادن به همین شعایر اذان، نماز، حجاب و ....در بازار، اداره، کوچه، خیابان و خانه امتحان می‌کند. مسلمانی که صدای اذان را می‌شنود و اعتنایی نمی‌کند تقوای دل ندارد و روی تقوای اعضا و جوارح هم که نمی‌شود خیلی حساب باز کرد. اگر خداوند که جایگاهش در دل ماست در درون ما عظمت داشت، دستوراتش هم عظمت پیدا می‌کند. ما در رکوع عرض می‌کنیم « سبحان ربی‌العظیم و بحمده» خدایا تو خود برای من عظمت داری پس دستورات و اوامر و نواهی تو هم برای من بزرگ و با عظمت است. باید از خدای متعال بخواهیم که معرفت خودش را در دلهای ما زیاد کند تا با تجربه و باور به بزرگی و عظمتش، دستوراتش را نیز بزرگ  بداریم و جزو کسانی باشیم  که با تقوای دل و از روی ایمان، توحید، خداشناسی و خداباوری به شأن خداوند متعال بنگریم که او چه جایگاهی دراین عالم دارد و ما چه جایگاهی داریم؟ و به خوبی ببینیم که او غنی علی‌الاطلاق و ما فقیر علی‌الاطلاق هستیم و خیلی خود را فریب ندهیم که او هست و ما هم هستیم، لااقل به اندازه  سعدی باور داشته باشیم که میان این هستی و آن هستی فاصله‌هاست! تازه اگر بتوانیم در برابر آن هستی مطلق بگوییم که ما هم هستیم.

همه هرچه هستند از آن کمترند              که با هستی‌اش نام هستی برند

نگوییم ما یکی خدا هم یکی! نه!  کسی که چنین اعتقادی داشته باشد هرگز نمی‌تواند عظمت خداوند متعال را درک کند. امیرالمومنین(ع) در خطبه متقین می‌فرماید: «عَظُمَ الْخالِقُ فى اَنْفُسِهِمْ، فَصَغُرَ ما دُونَهُ فى اَعْيُنِهِمْ» یکی از ویژگی‌های پرهیزکاران این است که عظمت خداوند متعال را با تمام وجودشان باور کرده‌اند لذا غیر از او هرچه که هست پیش چشمشان کوچک می‌آید و باز می‌فرمایند که: «عِظَمُ الْخَالِقِ عِنْدَكَ يُصَغِّرُ الْمَخْلُوقَ فِي عَيْنِكَ». در ماه مبارک رمضان هم از خدای متعال می‌خواهیم که: «وَ امْتَحِنْ قَلْبی فیهِ بِتَقْوَی الْقُلُوبِ» خدایا مرا با آزمون به تقوای قلب نایل فرما. ان‌شاالله که همگی صاحب تقوای تن و دل باشیم و از برکاتش در دنیا و آخرت بهره‌مند شویم.